Gmina
Dubiecko rozciąga się pośród malowniczych wzgórz Pogórza Dynowskiego i
Przemyskiego. Zajmuje powierzchnię 154 km²
a zamieszkuje ją ponad 9900 mieszkańców w 17 miejscowościach:
Dubiecko, Przedmieście Dubieckie, Nienadowa, Hucisko Nienadowskie, Bachórzec,
Drohobyczka, Kosztowa, Winne-Podbukowina, Słonne, Wybrzeże, Śliwnica, Sielnica,
Łączki, Iskań, Tarnawka, Piątkowa, Załazek.
Dubiecko
to jedna z najstarszych miejscowości regionu, o czym świadczy
wczesnośredniowieczne grodzisko (IX-XI w.). Było siedzibą znanych rodów
galicyjskich: Kmitów, Stadnickich, Krasickich i Konarskich. Tu urodził się
książę poetów Ignacy Krasicki, tutaj też w 1551 r. przyszedł na świat postrach
ziemi przemyskiej, osławiony zabijaka Stanisław Stadnicki, zwany Diabłem Łańcuckim.
W sąsiedniej Nienadowej mieszkał i tworzył u swoich dziadków słynny polski
komediopisarz Aleksander Fredro.
Gmina ma
charakter typowo rolniczy, większa cześć mieszkańców zajmuje się rolnictwem lub
zamieszkuje w gospodarstwach rolnych. Dzięki niepowtarzalnym walorom
przyrodniczym i krajobrazowym swój rozwój upatruje w turystyce i agroturystyce.
W miejscowościach położonych przy rzece San – w Wybrzeżu, Słonnem oraz w Łączkach
znajdują się ośrodki turystyczno-wypoczynkowe, miejsca do biwakowania i
kąpieli. Powstają również gospodarstwa agroturystyczne dające rolnikom
dodatkowe źródło dochodu.
Na
turystów czekają czyste tereny leśne, pełne grzybów i zwierzyny. Łatwo tu można
spotkać dziki, jelenie, barwne dzięcioły, lisy, sarny...
San i
jego dopływy to raj dla wędkarzy. Miłośnicy wędkowania mogą złowić: brzanę,
lipienia, klenia, pstrąga, leszcza, okonia, szczupaka, lina, sandacza, suma i
inne. Nad brzegami rzek brodzą czaple i czarne bociany, a na polach zobaczyć
można kolorowe, okazałe kuropatwy i królewskie bażanty.
Wolny
czas można więc spędzić na wycieczkach pieszych, rowerowych, spływach
kajakowych, wędkowaniu czy też spacerach konnych, które umożliwia działający na
Wybrzeżu Jeździecki Klub Sportowy „DRAGON”.
Przez
gminę przebiegają: trasa rowerowa „Doliną Sanu”, Szlak Architektury Drewnianej:
trasa II sanocko-dynowska (cerkiew w Piątkowej), Szlak Kulinarny Podkarpackie
Smaki, Szlak Podkarpackiego Jadła i Wina (Restauracja Zamkowa w Dubiecku), szlak
wodny „Błękitny San”, lokalna trasa turystyczna „Trzy ścieżki tożsamości –
środowisko, historia, kultura”.
Na
terenie gminy działają Kluby Sportowe „Pogórze” w Dubiecku oraz „Fala” w
Bachórcu a przy szkołach uczniowskie kluby sportowe rozwijające umiejętności
dzieci i młodzieży w dyscyplinach: piłka siatkowa, tenis stołowy, badminton,
piłka nożna, ju jitsu. Gminne Centrum Sportu i Rekreacji dysponuje 2 boiskami
Orlik w Nienadowej i na Wybrzeżu oraz stadionem
Sportowym w Dubiecku.
Położona
w obrębie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego oraz Przemysko-Dynowskiego
Obszaru Chronionego Krajobrazu gmina, stwarza doskonałe możliwości uprawiania
różnorodnych form turystyki kwalifikowanej.
Jedną z
największych atrakcji przyrodniczych Ziemi Dubieckiej jest rezerwat
torfowiskowy „Broduszurki” utworzony w 1995 r. i zajmujący powierzchnię 25,91
ha. Występująca tu flora jest bogata i różnorodna. Zawiera elementy bagienne
leśne, łąkowe i pastwiskowe. Na szczególną uwagę zasługują zespoły boru
bagiennego o dużej wilgotności, beztlenowości i kwaśnym odczynie oraz stanowiska
torfowisk wysokich i przejściowych. Bogata przyroda oraz duża ilość ekosystemów
sprzyja występowaniu licznych gatunków zwierząt, kilkudziesięciu gatunków ptaków
oraz wielu przedstawicielom płazów i gadów. Na szczególną uwagę zasługuje
owadożerna rosiczka okrągłolistna oraz pływacz zwyczajny – drapieżne rośliny
chronione. Na wytyczonej w rezerwacie ścieżce dydaktyczno-przyrodniczej
„Winne-Podbukowina” ustawiono 5 tablic informacyjno-poglądowych i przystankowych,
opisujących jej przebieg oraz występujące osobliwości przyrodnicze. Ścieżkę
wyposażono w stoły i ławy, umożliwiające turystom wypoczynek.
Kolejną
atrakcją jest powstały 2012 r. rezerwat przyrody nieożywionej „Kozigarb”. Jego
powierzchnia wynosi 33,3 ha i leży w obrębie Bachórca i Słonnego. Rezerwat ten
obejmuje jeden z cenniejszych pod względem przyrodniczym fragmentów Pogórza.
Występuje tutaj rzadkie na tym terenie zbiorowisko kwaśnej buczyny górskiej
oraz subkontynentalny grąd w odmianie małopolskiej. Głównym przedmiotem ochrony
jest góra meandrowa z bogatą mikrorzeźbą terenu, na którą składa się fragment
stromego stoku z dolinkami erozyjnymi niewielkich cieków wodnych i wychodniami
fliszu karpackiego Do najciekawszych taksonów znajdujących się w rezerwacie
należą: naparstnica zwyczajna, lilia złotogłów, śnieżyczka przebiśnieg. Cennym
elementem istniejącego tu ekosystemu leśnego są ponad 100-letnie drzewostany
bukowe oraz „skarłowaciały” drzewostan bukowy z domieszką sosny. W położonym w
bezpośrednim sąsiedztwie Sanu rezerwacie występują min. następujące gatunki
fauny: kumak górski, rzekotka drzewna, dzięcioł zielonosiwy, muchołówka
białoszyja i mała. Najcenniejszym jest gniazdujący tutaj puszczyk uralski –
duża sowa, której głównym rejonem występowania jest obszar Podkarpacia.
Szczególnie interesującym miejscem na obrzeżach rezerwatu jest aleja dębowa,
wzdłuż której znajduje się 31 drzew ( 28 dębów i 3 buki) w wieku około 150 lat.
Ziemia
Dubiecka zachwyca innych nie tylko przyrodą, ale również wyjątkową kulturą i
tradycją. Staraniem istniejącego od 2003 r. Towarzystwa Przyjaciół Ziemi
Dubieckiej wyremontowano budynek cerkwi greckokatolickiej, który z
poszanowaniem jego sakralnego charakteru funkcjonuje obecnie jako Kresowy Dom
Sztuki. Służy jako miejsce spotkań, wydarzeń kulturalnych, wystaw oraz
koncertów. Ogromną ciekawostką jest mieszczące się w domu Pana Roberta Szybiaka
– Prywatne Muzeum Skamieniałości i Minerałów. W kolekcji znajdują się skamieniałości
fliszu karpackiego, kości ssaków plejstoceńskich, małże, ślimaki, amonity, a
także minerały takie jak kryształy górskie, agaty, ametysty i wiele innych. Rąbka
historii uchyli nam również działająca w Śliwnicy Izba Regionalna.
Ludowe
tradycje muzyczne kultywuje Zespół Pieśni i Tańca „Sanowiacy” z Przedmieścia
Dubieckiego a wśród organizowanych na terenie gminy imprez należy wyróżnić: Dni
Dubiecka, Przegląd Kapel Ludowych i Zespołów Śpiewaczych, dożynki gminne oraz
inne imprezy i konkursy lokalne, których obywa się około 20 w ciągu roku
Wędrując
po gminie spotkamy obiekty lub miejsca, które warto odwiedzić. Swój
niepowtarzalny urok posiadają przepiękne kapliczki, stare domostwa oraz obiekty
dziedzictwa kulturowego będące świadectwem historii tych ziem. Na szczególną
uwagę zasługują:
Dubiecko
- zespół pałacowo-parkowy, na który składają
się: XVI-wieczny zamek zbudowany przez Stanisława Mateusza Stadnickiego, a stanowiący
później własność rodziny Krasickich. Po licznych przebudowach zamek stracił
swój charakter obronny i stał się skąpaną w zieleni rezydencją. Wokół pałacu
rozciąga się park z przełomu XVIII i XIX w. założony przez Różę z Charczewskich
- żonę Antoniego Krasickiego. Częściowo zachowały się wały obronne oraz
kamienny most nad fosą. Obecnie pałac jest własnością prywatną, funkcjonuje w
nim hotel i restauracja „Zamek Dubiecko”,
-
kaplice grobowe rodzin: Mycielskich i Dembińskich, Konarskich i Krasickich oraz
Krasickich i Weyssenwolfów na dubieckim cmentarzu.
- murowana
cerkiew greckokatolicka pw. Podwyższenia Krzyż Świętego z 1927 r., w której obecnie
znajduje się Kresowy Dom Sztuki.
Nienadowa
- murowany
dwór Dembińskich z XIX w. Przy dworze zachowały się dwie oficyny, dwie
kordegardy oraz zabudowania gospodarcze. W niedużej odległości od dworu
znajdują się młyn oraz gorzelnia.
Piątkowa
- drewniana
cerkiew grekokatolicka pw. św. Dymitra z 1732 r. Świątynia o konstrukcji
zrębowej, trójdzielna, której każdą cześć nakrywa ośmiopolowa kopuła. Cerkiew obwiedziona
jest szerokim daszkiem okapowym wspartym na murowanych słupach. Obiekt nie jest
obecnie użytkowany.
Bachórzec
- zespół
parkowo-pałacowy, na który składają się murowany pałacyk z 1808 r., należący do
dóbr Krasickich oraz park założony na wzór włoski, obecnie własność prywatna.
- barokowy
kościół modrzewiowy pw. św. Katarzyny, który wybudowany został w latach 1760–63
przez Antoniego Krasickiego, dzięki staraniom plebana Jana Rymarskiego. Jest to
trójnawowa świątynia w stylu baroku karpackiego. Dzięki staraniom władz gminy kościół
został gruntownie wyremontowany.
Wybrzeże
- XIX-wieczny
zespół dworski z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. Obecnie znajduje się
tutaj Ośrodek Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży „Nadzieja”.
- średniowieczne
grodzisko datowane na X-XIII w. utytułowane na prawym brzegu Sanu.