Gmina Dydnia to jedna z sześciu gmin wchodzących w skład powiatu brzozowskiego, w województwie podkarpackim. Położona jest na obszarze Pogórza Dynowskiego, na którego terenie leżą wsie: Dydnia, Grabówka, Jabłonka, Końskie, Krzemienna, Krzywe, Niebocko, Niewistka, Temeszów, Obarzym, Witryłów, Wydrna - i Przemyskiego z miejscowościami: Hroszówka, Jabłonica Ruska, Ulucz. Powierzchnia gminy wynosi 130 km² i mieszka tutaj około 8500 osób.

Pasma pogórzy oraz urokliwa dolina Sanu pozwalają na uprawianie turystyki i rekreacji. Jest to miejsce niezwykle atrakcyjne pod względem krajoznawczo-turystycznym, z przepięknymi krajobrazami oraz fascynującą, najdłuższą w południowo-wschodniej Polsce, doliną rzeki San, która rozdziela obszar gminy, płynąc w jej granicach przez 16 km.

Wzdłuż rzeki, przez którą można się przeprawić promem we wsi Krzemienna lub wiszącą, nowoczesną kładką w Witryłowie, turyści rozmiłowani w pięknie tego regionu, kupują działki rekreacyjne, na których budują domki wczasowe.

Skarby przyrody są ogromnym bogactwem Ziemi Dydyńskiej, która terytorialnie pokrywa się z granicami gminy Dydnia. W okolicach Niewistki planowany jest rezerwat przyrody „Przełom Sanu”, który ma chronić ciekawy fragment krajobrazu doliny rzeki oraz miejscową florę. Warto nadmienić, że rzeka na odcinku od Sanoka do Dynowa zaliczona została do krainy brzany. Ponadto, żyje tutaj większość ryb występujących w krainie lipienia, a także płoć, wzdręga, okoń, szczupak, a nawet sandacz. Dolina Sanu to także siedlisko, liczne występujących tu ptaków. Należą do nich: orlik krzykliwy, derkacz, dzięcioł czarny, puszczyk uralski, muchołówka białoszyja, bocian czarny, bocian biały, orzeł bielik i wiele innych. Z wielu gatunków zwierząt zamieszkujących tereny gminy Dydnia warto wymienić: jelenia karpackiego, dzika, sarnę, wilka, rysia, lisa, zająca, borsuka, wydrę, tchórza, jenota oraz kunę. Wśród traw i na polach można zauważyć: jaszczurki (zwinkę, żyworodną, zieloną), padalca, zaskrońca i żmiję zygzakowatą. Bogactwo tych ziem to także lasy, w których runie występują gatunki roślin charakterystyczne dla gór i pogórzy, m.in. skrzyp olbrzymi czy nadrzeczna olszyna (występująca w okolicy Jabłonicy Ruskiej).

W ramach NATURA 2000 niektóre tereny gminy Dydnia zostały objęte dyrektywa unijną mającą na celu ochronę określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej flory i fauny (PLH 180034 – Kościół w Dydni, PLH 180007 – Rzeka San).

W życiu społeczno-kulturalnym istotną rolę pełni Gminny Ośrodek Kultury, Bibliotek, Promocji i Wypoczynku. Tradycje muzyczne kultywuje kapela ludowa „Przepióreczka” z Niebocka. Również w Niebocku od kilku lat przy miejscowej szkole działa Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca „Kalina”. Od 1998 r. przy OSP w Dydni istnieje orkiestra dęta, która koncertowała m.in. podczas audiencji papieskiej w Castel Gandolfo w dniach 21 i 22 sierpnia 1999 r., gdzie władze gminy uroczyście wręczyły Papieżowi Janowi Pawłowi II tytuł Honorowego Obywatela Gminy Dydnia.

Gmina słynie z szeroko rozwiniętej twórczości ludowej. W Jabłonce mieszka znana artystka ludowa Janina Zubel, a Dydni Mariusz Wójcik. Ich pisanki zdobywały laury w wielu konkursach wielkanocnych. We wsi Krzywe mieszka Henryk Cipora – rzeźbiarz i malarz, którego dzieła (głównie płaskorzeźby pasyjne) znajdują się w wielu kościołach archidiecezji przemyskiej. Wybitnym rzeźbiarzem ludowym związanym z Ziemią Dydyńską był Adolf Milczanowski z Ulucza. Wspaniała kolekcja jego rzeźb znajduje się w zbiorach sanockiego Muzeum Budownictwa Ludowego. W ostatnim czasie coraz większym zainteresowaniem cieszą się rzeźby Józefa Siwieckiego z Wydrnej, Piotra Szula z Obarzyma, Małgorzaty Lenarczyk, Adama Gromka z Niebocka. Wydrna to miejscowość rodzinna malarza i rzeźbiarza Tomasza Kułaka. Z kolei nurt poezji ludowej reprezentują: Urszula Skrabalak z Temeszowa, Maria Teresa Fejdasz z Grabówki, pochodzący z Hroszówki Włodzimierz Szul oraz zamieszkali w Dydni Krystyna Hardulak-Pobidyńska i Bogdan Miś. Poezję ludową przez wiele lat tworzyła nieżyjąca Hermina Zubel z Niebocka (1929-2008), laureatka konkursów poezji ludowej.

Gminny Ośrodek Kultury, Bibliotek, Promocji i Wypoczynku organizuje różnorodne imprezy cykliczne, wśród których są: Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Dzieci Gór i Dolin”, Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Grabowiańskie Święto Fajki”, tradycyjne festyny oraz konkursy sołectw.

Na terenie gminy funkcjonują: Dom Tradycji i Kultury w Obarzymie, Szkolne Muzeum w Końskiem i Jabłonce, Izba Regionalna w Krzywem, które odkrywają przed mieszkańcami oraz licznie odwiedzającymi te tereny turystami, pasjonującą historię tej ziemi. Istnieje również możliwość zwiedzania wnętrza cerkwi w Uluczu, które obecnie stanowi filię Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.

Od 2004 roku gmina wydaje kwartalnik „Nasza Gmina Dydnia”, przybliżający mieszkańcom najważniejsze wydarzenia społeczno-kulturalne i publikujący utwory literackie lokalnych artystów.

Zwiedzanie tego pięknego zakątka ułatwiają wyznaczone trasy turystyczne. Prze gminę przebiegają:

- trasa rowerowa „Dolina Sanu”,

- szlak wodny „Błękitny San”,

- Szlak „Prawem i lewem po Ziemi Sanockiej” (kościół parafialny oraz zespół dworsko-parkowy w Dydni),

- Szlak Architektury Drewnianej: trasa I krośnieńsko-brzozowska (kościół w Jabłonce oraz drewniana plebania w stylu zakopiańskim w Dydni), trasa II sanocko-dynowska (kościół w Obarzymie i cerkiew w Uluczu),

- Szlak Ikon Doliną Sanu (cerkiew w Uluczu),

- Szlak Rowerowy Nadsańskich Umocnień (tzw. Linia Mołotowa),

- piesze szlaki turystyczne w Obarzymie i Niewistce,

- trasy Nordic Walking Park Gmina Dydnia (żółta – pętla o długości 4,7 km, zielona – pętla o długości 8 km, czerwona – pętla o długości 11 km i czarna – pętla o długości 15,4 km).

Przy szkole w Dydni znajduje się nowoczesna sala gimnastyczna, w jej sąsiedztwie stadion a miejscowy oddział LOK-u dysponuje własną strzelnicą. Ponadto w gminie znajdują się boiska sportowe m.in. w  Grabówce, Niebocku oraz Orlik w Jabłonce a Folwark Temeszów organizuje jazdy konne. Działają również kluby sportowe: LZS Victoria Niebocko, ULKS Grabówka, LZS Zryw Dydnia.

Duża atrakcją turystyczną są spływy kajakowe malowniczymi przełomami Sanu wśród Pogórza Dynowskiego i Przemyskiego. Nad rzeka znajdują się liczne pola biwakowe (Temeszów, Witryłów, Ulucz, Końskie, Hroszówka, Jabłonica Ruska, Krzemienna, Niewistka). Atrakcję stanowi też przeprawa promowa w Krzemiennej. Wędkarzom oprócz Sanu pełny relaks zapewnią liczne stawy w Krzemiennej i Temeszowie.

Gmina Dydnia to kraina o burzliwej przeszłości, leżąca na pograniczu wpływów polskich i ukraińskich, co odzwierciedla dzisiejszy krajobraz. W większości miejscowości znajdują się cenne zabytki – świadkowie dziejów regionu.

Dydnia

- klasycystyczny murowany dwór z XIX w., otoczony starym parkiem wraz z XIX-wiecznym spichlerzem,

- neogotycki murowany kościół pw. św. Michała Archanioła i św. Anny, konsekrowany w 1882 r. Obok niego znajduje się drewniana plebania w stylu zakopiańskim z 1917 r. oraz XIX-wieczny spichlerz.

Grabówka

- drewniany kościół (1624–1631) pw. Nawiedzenia NMP, w 1921 r. przeniesiony z Grabownicy Starzeńskiej. Spłonął w kwietniu 2007 r. i obecnie jest odbudowywany.

- kamienna murowana cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja z 1864 r., wraz z dzwonnicą, opuszczona po 1947 r.

Jabłonka

- murowany dwór z końca XVIII w., przebudowany po 1914 r., parterowy z mieszkalnym poddaszem. Niegdyś własność Słoneckich, Jaruntowskich i Kraińskich. Wewnątrz znajdują się zachowane dwa kominki z XIX w. Dwór otacza park krajobrazowy ze stawem. Obecnie po odnowieniu pełni funkcję pensjonatu,

- drewniany kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej (1936–39) wzorowany na architekturze kościołów podhalańskich. Obok kościoła stoi kamienna figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z XIX w.

Końskie

- drewniany kościół (była cerkiew) pw. Przemienienia Pańskiego z 1927 r., wewnątrz barokowy ołtarz (1736) z cerkwi w Uluczu, a w dzwonnicy dzwon z 1712 r.,

- klasycystyczny, murowany dwór z przełomu XVIII i XIX w., niegdyś własność Korczyńskich i Reitzensteinów, który obecnie jest remontowany. W jego otoczeniu znajduje się XVIII-wieczny park z dwoma zarośniętymi stawami i murowaną oficyną,

- opuszczona kaplica mszalna z 1939 r., fundacji rodziny Nowaków.

Krzemienna

- dwór z pocz. XIX w., własność Bobczyńskich i Dydyńskich. W jego otoczeniu usytuowany jest park, stawy i aleja wysadzana ozdobnymi drzewami,

- drewniany kościół (dawna cerkiew) z 1867 r. pw. Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni. W ołtarzu bocznym zachował się obraz Pokłon Trzech Króli z II połowy XVI w.,

- przydrożna figura (XIX w.) z herbem Gozdawa na kolumnie.

Krzywe

 - drewniany kościół pw. Matki Bożej Łaskawej (była cerkiew) z 1759 r.,

- murowana rządówka z 1868 r., niegdyś przynależna do folwarku Dydyńskich.

Niebocko

- dwór z końca XIX w. do 1945 roku własność Wiktorów i Kraińskich. W otoczeniu dworu znajdują się pozostałości parku: zachowany starodrzew (wiązy, dęby, lipy), ślady alei i tarasów oraz częściowo zarośnięty staw.

Niewistka

- drewniany kościół pw. Matki Bożej Anielskiej z 1827 r.

Obarzym

- drewniany kościół pw. Zwiastowania NMP (niegdyś cerkiew) z 1828 r., wewnątrz ślady XIX-wiecznej polichromii oraz dwa drewniane epitafia inskrypcyjne z połowy XIX w.

Temeszów

- fragment murowanego dworu (I połowy XIX w.), a w jego otoczeniu resztki parku i zarastający staw. Obok drewniany kościółek pw. Matki Bożej Ostrobramskiej.

Ulucz - najcenniejszy zabytek gminy i Podkarpacia, usytuowana na wzgórzu Dębnik, jedna z najstarszych w Polsce – drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego. Wzniesiona została prawdopodobnie w latach 1510–17, a przebudowana w XVII w. i XIX w. Użytkowana do 1947 r. Obecnie mieści się tutaj filia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Świątynia otoczona jest starodrzewem. Obok cerkwi murowana kapliczka oraz kilka nagrobków z XIX i XX w.

Witryłów

- drewniany kościół (była cerkiew) pw. Michała Archanioła z 1812 r., przebudowany na pocz. XX w. We wnętrzu cenny, dwustronnie malowany krzyż procesyjny z XIX w.,

- resztki XIX-wiecznego zespołu dworskiego (piwnica, park),

- trzy murowane kapliczki z XIX w. (w tym jedna z dwuwieżyczkową fasadą).

Wydrna

- murowany dwór Sękowskich z 1845 r., przebudowany w 1920 r., parterowy z mieszkalnym poddaszem. Wewnątrz zachowała się XVIII-wieczna komoda oraz pięć obrazów: dwa pejzaże późnoklasycystyczne i 3 portrety. Dwór należał do wybitnego chemika prof. Kazimierza Klinga. Gościli tu m.in. prezydent Ignacy Mościcki i pisarz Melchior Wańkowicz.

Powrót do strony głównej...