Gmina Dynów położona jest w środkowej części województwa podkarpackiego, na pograniczu Pogórzy Dynowskiego i Przemyskiego. Na obszarze 119 km² zamieszkuje około 7200 mieszkańców. Gmina obejmuje swym zasięgiem 9 miejscowości. Bachórz, Laskówka, Harta, Ulanica, Wyręby i Łubno - miejscowości znajdujące się na obszarze Pogórza Dynowskiego, natomiast po drugiej stronie Sanu na obszarze Pogórza Przemyskiego leżą Pawłokoma, Dylągowa i Dąbrówka Starzeńska.

Tutejszy krajobraz to przede wszystkim pasma górskie ciągnące się przeważnie z północnego zachodu na południowy wschód. Między nimi znajdują się długie doliny, którymi spływają liczne rzeki, potoki i strumienie. W nich to rozsiane są długie i ludne wsie pogorzańskie.

Jest to gmina o charakterze rolniczym. Użytki rolne oraz lasy zajmują większą powierzchnię gminy. Rolnicy widząc swoje szanse w działalności ekologicznej podejmują się gospodarowania zgodnie z wymogami ekologii, uzyskując odpowiednie certyfikaty. Przywiązują także dużą wagę do utrzymania sadów.

Ze względu na położenie gminy Dynów w obrębie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego (Dąbrówka Starzeńska, Dylągowa, Pawłokoma i część Bachórza) oraz w jego otulinie od strony południowo-zachodniej – Przemysko-Dynowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu (pozostałe miejscowości) wiele gatunków roślin i zwierząt znajduje się pod ochroną.

Dominującym zbiorowiskiem roślinnym na terenie gminy jest podgórska forma buczyny karpackiej, w drzewostanie której obok buka występuje dość licznie jodła, a także świerk, jawor, wiąz górski. Całkowitej ochronie gatunkowej podlegają wśród roślin m.in. kłokoczka południowa, lilia złotogłów, skrzyp olbrzymi, wawrzynek wilczełyko oraz gatunki z rodzin storczykowatych.

Okoliczne lasy obfitują w jagody i grzyby, a na słonecznych wzgórzach można zbierać zioła lecznicze.

W Dąbrówce Starzeńskiej leśnicy wytyczyli ścieżkę przyrodniczą nazwaną od miejscowego uroczyska „Kopaniny", która ukazując walory przyrodnicze przedstawia las jako bioekologiczny kompleks współzależnych od siebie elementów świata roślinnego i zwierzęcego. Ścieżka ta, zlokalizowana w drzewostanie gospodarczym, ma jednocześnie charakter dydaktyczny. Pokazano na niej różne fazy rozwoju drzewostanu, zabiegi, jakie są wykonywane w poszczególnych fazach, odkrywkę fliszu karpackiego, zwrócono także uwagę na występujące gatunki roślin i zwierząt.

Ze względu na malownicze położenie terenu, rzekę San, nieskażone środowisko przyrodnicze stawia się obecnie na rozwój turystyki. Walory te podnosi także bogata historia, interesujące zabytki architektury, szlaki turystyczne, a także żywy po dzień dzisiejszy folklor.

W gminie kwitnie życie kulturalne, skupiające się w domach ludowych, domach strażaka, bibliotekach i szkołach.

Lokalne dziedzictwo kulturowe podtrzymują: Kapela Ludowa „Bachórzanie” z Bachórza, Kapela Ludowa „Młoda Harta” z Harty, Orkiestra Dęta z Harty oraz Zespół Sygnalistów Myśliwskich Koła Łowieckiego „Sarenka” z Harty. Liczni są także indywidualni artyści ludowi, którzy realizują się między innymi w poezji, rzeźbiarstwie, malarstwie, rękodziele artystycznym, pisankarstwie czy tworząc wieńce dożynkowe.

Gmina chlubi się artystami światowego formatu – Pawłem Skałubą jednym z najlepszych tenorów w Polsce oraz Rafałem Gudyką, młodym pianistą odnoszącym spore sukcesy w kraju i za granicą.

Na terenie gminy działa pięć klubów sportowych: LKS „Pogórze Bachórz”, KS „Olimpia” z Dylągowej, KS Pawłokoma, KS „Orzeł Harta” oraz KS „Za Sanie” w Dąbrówce Starzeńskiej. W Bachórzu funkcjonuje Kompleks Rekreacyjno-Sportowy „Pod Debiną”, na który składają się boiska sportowe i kort tenisowy, ponadto boiska sportowe znajdują się również w Pawłokomie, Harcie, Bachórzu i Dąbrówce Starzeńskiej.

W gminie Dynów działa 9 jednostek ochotniczych straży pożarnych a przy jednej z nich Ochotniczej Straży Pożarnej w Harcie również Klub Honorowych Dawców Polskiego Czerwonego Krzyża „Nadzieja”.

Niewątpliwie jedną z największych atrakcji jest przejazd kolejką wąskotorową „Pogórzanin”, która została wpisana do rejestru zabytków. Na terenie gminy trasa przebiega przez Hartę i Bachórz, gdzie zatrzymuje się przy zabytkowym budynku stacji.

Czas wolny, urlop czy wakacje na terenie Gminy Dynów można spędzić w gospodarstwach agroturystycznych, których co roku przybywa. Posiadają one miejsca noclegowe, oferują posiłki z produktów pochodzących z własnego gospodarstwa, zapewniają ciszę, spokój ludziom zmęczonym cywilizacją, pragnącym zregenerować swe siły na łonie przyrody.

Na terenie gminy wytyczono liczne trasy i ścieżki spacerowe: trasę rowerową „Doliną Sanu, ścieżki spacerowe „Pagórki Pogórza Dynowskiego” i „Zakolem Sanu”. Oddział Przemyski PTTK opiekuje się pieszymi szlakami turystycznymi – Niebieskim Szlakiem Karpackim i Zielonym Szlakiem Przemysko–Bachórskim. Przez gminę przebiegają: Szlak Kulinarny Podkarpackie Smaki, Szlak Podkarpackiego Jadła i Wina, na trasie których znalazła się Karczma „Pod Semaforem” w Bachórzu oraz Szlak Nadsańskich Umocnień „Linia Mołotowa” (bunkier w Pawłokomie).

Ziemia dynowska pełna jest ciekawych, a dotąd nieodkrytych miejsc. Przebywając tutaj warto zapoznać się z nimi.

Bachórz

- fragmenty zespołu dworsko-parkowego – dwór z I połowy XIX w., oficyna i park krajobrazowy z końca XVIII w., powstałe z inicjatywy ostatnich właścicieli Bachórza – Skrzyńskich,

- kopiec-mauzoleum rodowe Skrzyńskich z końca XIX w. zwane „Dębiną”, usytuowane na południe od parku ozdobione krzyżem i statuą Matki Bożej,

- kościół parafialny pw. św. Wojciecha i Niepokalanego Poczęcia NMP wybudowany w latach 1872–73 z fundacji Wandy Ostrowskiej. Obok znajduje się dzwonnica z końca XIX w. oraz plebania z początku XX w.,

- murowany dworzec kolejki wąskotorowej z 1887 r.,

- wzniesienia „Parasol” i „Klepisko”, na których prawdopodobnie znajdowały się niegdyś grodziska. Nad Sanem prowadzone były wykopaliska archeologiczne pod patronatem Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dąbrówka Starzeńska

- ruiny zamku z II połowy XVI w., pierwotnie wybudowany na planie kwadratu z narożnymi basztami. Zamek był przebudowywany przez kolejnych właścicieli, w II połowie XIX w. dobudowano dwór, a wieże zostały przystosowane do celów mieszkalnych. Do dziś pozostały fragmenty skrzydła zachodniego i południowego oraz dwóch baszt. W sąsiedztwie znajduje się rozległy park krajobrazowy z XVIII i XIX w. oraz neoromańska kaplica grobowa Starzeńskich wybudowana w 1908 r., a poświęcona 15 września 1909 r., na której widnieje herb rodowy ostatnich właścicieli Dąbrówki,

- krzyż na Baraniej Górze – miejsce upamiętniające dramatyczne wydarzenia powstania styczniowego.

Dylągowa

- kościół pw. św. Zofii, wybudowany w stylu neoromańskim w latach 1906–11 z inicjatywy ks. Jana Marii Stelińskiego. Na miejscowym cmentarzu znajdują się cenne, kamienne nagrobki Aleksandra Starzeńskiego z 1831 r. i Róży z Zabielskich Kamienieckiej z 1843 r.

Harta

- barokowy kościół parafialny pw. św. Mikołaja Biskupa powstały w latach 1779–1804, rozbudowany w 1889 i 1910 r. Obok kościoła dzwonnica z XIX w., plebania z XVIII w., przebudowana w II połowy XIX w. oraz wikarówka pochodząca z przełomu XVIII i XIX w.

Łubno

- kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, wybudowany w stylu neoromańskim w 1927 r. na miejscu starej, spalonej świątyni.

Pawłokoma

- dzwonnica przy nieistniejącej cerkwi greckokatolickiej z 1909 r.

Powrót do strony głównej...